Η ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ

Τὸ προσεχὲς Σάββατο 26 Νοεμβρίου, στὶς 8.00 μ.μ., ὁ Δημήτρης Παπαθανασίου θὰ παραθέσῃ διάλεξη στὸ Φ.Ε. "Ἀθηνᾶ Ἐργάνη" (Ἀκαδημείας 88, 2ος ὄροφος, αἴθουσα "Ὀρφεύς") μὲ θέμα:

Ἡ στωϊκὴ φιλοσοφία ὡς ἀπάντηση στὴν οἰκονομικὴ κρίση

Τὸ πρόβλημα τῆς οἰκονομικῆς κρίσης τὸ ἔχουμε ἀναλύσει πολλὲς φορὲς στὸ Ἐργαστήριό μας, ἐνῷ ἔχουμε διαγνώσει τόσο τὶς αἰτίες της ὅσο καὶ τὰ τραγικὰ ἀποτελέσματα ποὺ προκαλεῖ στὸν κοινωνικὸ ἱστό, πιὸ σημαντικὸ ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι ἡ ἐξαθλίωση κοινωνικῶν μερίδων ἀκόμη καὶ τῶν ἀρχουσῶν τάξεων. Ἡ σχέση τοῦ κρισιακοῦ φαινομένου μὲ τὴν φιλοσοφία τῆς Στοᾶς φαίνεται, ἐκ πρώτης ὄψεως, δυσεξήγητη, ἂν καὶ μετὰ τὰ τέλη τοῦ τρίτου προχριστιανικοῦ αἰῶνος ἐμφανίζονται τὰ κοινωνικὰ στρώματα ἐκεῖνα -τῶν ἐξαθλιωμένων ἀστῶν, τῶν διαλυμένων ἀπ' τὸν διεθνῆ ἀνταγωνισμὸ τῆς ἐποχῆς- θὰ ἐγκολπωθοῦν τὴν διδασκαλία της. Τὰ κύρια χαρακτηριστικὰ τῶν στρωμάτων αὐτῶν εἶναι ἀφ' ἑνὸς ἡ ἀπογοήτευση ἀπ' τὸν τρόπο ἀσκήσεως τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας καὶ ἡ συνακόλουθη ἀπαισιοδοξία τους γιὰ τὸ μέλλον, ἀφ' ἑτέρου ὁ ἔντονος κοσμοπολιτισμός τους ποὺ θὰ λάβῃ τεράστιες διαστάσεις, ἀλλὰ καὶ πρακτικὴ ὑφή, κατὰ τὴν περίοδο τῆς ἀκμῆς τοῦ ρωμαϊκοῦ imperium· τὴν περίοδο τῶν πρώτων μεταχριστιανικῶν αἰώνων, οἱ Στωϊκοὶ θὰ καταφέρουν νὰ κυβερνήσουν τὴν ἀχανῆ αὐτοκρατορία καὶ στὸ πρόσωπο τοῦ Μάρκου Αὐρηλίου ἡ φιλόσοφος βασιλεία θὰ βρῇ τὸν ἰδανικὸ ἐκφραστή της.

Ὁ Ζήνων ὁ Κιτιεύς, ὁ Χρύσιππος καὶ ὁ Κλεάνθης τῆς Ἀρχαίας Στοᾶς, ὁ Ποσειδώνιος καὶ ὁ Παναίτιος τῆς Μέσης, ὁ Σενέκας, ὁ Ἐπίκτητος καὶ ὁ προαναφερθεὶς Μᾶρκος Αὐρήλιος τῆς Νέας, συμπεριλαμβάνονται στοὺς πιὸ διάσημους ἐκφραστὲς τοῦ ρεύματος αὐτοῦ. Ὁ πρῶτος ἐστεμμένος φιλόσοφος τῆς Ἱστορίας, κάτοχος ὑψηλοῦ ἐπιπέδου ἑλληνικῆς παιδείας, κατέλιπε σημαντικὸ συγγραφικὸ ἔργο, στὴν γλῶσσα τῶν μορφωμένων τῆς ἐποχῆς, στὴν ἀττικὴ διάλεκτο, τὰ περίφημα "Εἰς ἑαυτόν", στὰ ὁποῖα καθρεπτίζεται τόσο τὸ ἐξαίρετο ἦθος του ὅσο καὶ ὁ ἀγαθὸς τρόπος τῆς διοικήσεώς του: "τὰ ταῖς πόλεσιν οὖν ταύταις ὠφέλιμα μόνα ἐστί μοι ἀγαθά" (VI, 44). Κυβέρνησε τὴν αὐτοκρατορία (161-180) σὲ μία περίοδο "παγκοσμιοποίησης", ἀναγκασμένος νὰ πολεμᾷ συνεχῶς ἐναντίον τῶν βαρβάρων, ἐνῷ διεξῆγε σκληρὸ διωγμὸ ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν, θεωρῶντας τους -καὶ δικαίως- ἀπειλὴ γιὰ τὴν συνοχὴ τῆς Αὐτοκρατορίας καὶ γιὰ τὸν ἑλληνισμὸ ποὺ ἐλάτρευε. Πεθαίνοντας ἐν πλήρει ψυχικῇ ἀταραξίᾳ, προέτρεψε τὸν ἀναμένοντα διαταγὲς χιλίαρχό του: "ὕπαγε εἰς τὸν ἀνατέλλοντα ἥλιον· ἐγὼ ἤδη δύω".

Οἱ ἀναλογίες τῆς αὐτοκρατορικῆς περιόδου καὶ τῆς σημερινῆς εἶναι ἐμφανεῖς, ὅπως ἐπίσης ἐμφανὴς εἶναι καὶ ἡ ἀνάγκη τῆς φιλοσοφικῆς ἀντιμετωπίσεως τῶν πολιτικῶν πραγμάτων. Δὲν πρέπει νὰ ἀφεθοῦμε στὴν ἀπάθεια καὶ στὴν ἀπαισιοδοξία τῆς Στοᾶς, χωρὶς αὐτὸ νὰ σημαίνῃ, ὅτι θὰ ἀγνοήσουμε τὰ τεράστια ἠθικά της διδάγματα. Ἀναζητοῦνται ἄμεσες λύσεις, "ἐδῶ καὶ τώρα". Τὶς λύσεις αὐτὲς θὰ προσπαθήσουμε νὰ ἀναζητήσουμε μὲ τὴν βοήθεια ἑνὸς "φίλου ἀπὸ τὰ παληά", τοῦ Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπευτῆ Δημήτρη Παπαθανασίου.

Ἐνδεικτικὴ Βιβλιογραφία

1. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ Δ. Κ., Ἱστορία τῆς ἑλληνικῆς φιλοσοφίας, ἐκδ. Παπαδήμα, 1994.

2. ΚΟΡΔΑΤΟΥ Γ., Ἱστορία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς φιλοσοφίας, ἐκδ. Μπουκουμάνη, 1972.

3. ΛΙΑΝΤΙΝΗ Δ., Πολυχρόνιο, Στοὰ καὶ Ρώμη, 2005.

4. ΜΑΡΚΟΥ ΑΥΡΗΛΙΟΥ, Τὰ εἰς ἑαυτόν, εἰσαγωγή, ἀπόδοση καὶ σχόλια Felix De Giorgio, ἐκδ. Ζαχαρόπουλος.

5. ΣΔΡΑΚΑ Εὐ., Ἡ στωϊκὴ φιλοσοφία εἰς τὰς συμφορὰς τοῦ βίου, ἐκδ. Μαίανδρος, 1996.

Η ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ

Τὸ προσεχὲς Σάββατο 19 Νοεμβρίου, στὶς 8.00μ.μ., ὁ Δρ Οἰκονομικῶν Χρῆστος Μπαλόγλου θὰ παρουσιάσῃ στὸ Φ.Ε. "Ἀθηνᾶ Ἐργάνη", τὸ ἄρτι ἐκδοθὲν βιβλίο του:

Μελετήματα περὶ Γεωργίου Γεμιστοῦ-Πλήθωνος

Στὴν μελέτη του αὐτή, ὁ Χρ. Μπ. ἔχει συλλέξει ὅλα τὰ ἀνέκδοτα ἄρθρα του ποὺ ἀναφέρονται στὸν φιλόσοφο τοῦ Μυστρᾶ, στὸν κατὰ Παπαδιαμάντη: "παραβάτην, μετὰ τὸν παραβάτην", στὸν βυζαντινὸ λόγιο ποὺ ἀνανέωσε τὴν πλατωνικὴ φιλοσοφία καὶ τὸν ἑλληνικὸ πολυθεϊσμὸ καὶ ποὺ μὲ τὴν ἐμπνευσμένη διάλεξή του στὴν Φλωρεντία (1439): "Περὶ ὧν Ἀριστοτέλης πρὸς Πλάτωνα διαφέρεται" ἐδημιούργησε, διατυπώνοντας τὶς δέκα διαφορὲς μεταξὺ τοῦ Σταγιρίτη καὶ τοῦ ἱδρυτῆ τῆς Ἀκαδημείας, τὸν περιβόητο ἀναγεννησιακὸ Νεοπλατωνισμό, καταφέροντας συντριπτικὸ πλῆγμα ἐπὶ τοῦ καθεστημένου ἀριστοτελικοῦ σχολαστικισμοῦ.

Ὁ Πλήθων, ἐκτὸς τῶν φιλοσοφικῶν καὶ θεολογικῶν του μελετῶν, συνέγραψε ἐπίσης πολιτικὰ καὶ οἰκονομικὰ κείμενα, τὰ ὁποῖα διατηροῦν τὴν ἐπικαιρότητά τους ἀκόμη καὶ σήμερα, ἀφοῦ τὰ προβλήματα ποὺ παρουσιάζει ὁ σύγχρονος ἑλληνικὸς κοινωνικὸς σχηματισμὸς παραπέμπουν στὰ ἀντίστοιχα τοῦ καταρρέοντος Βυζαντίου, πρὸ τῆς 4ης Σταυροφορίας καὶ τῆς καταλήψεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπ' τοὺς Φράγκους (1204). Τὸ τελευταῖο ἐπισημαίνεται, διότι ἡ σχεδιαζόμενη ἐκποίηση τῶν λιμανιῶν, τῆς γῆς καὶ τῶν ἐπιχειρήσεων, ὅπως καὶ ἡ ὑπερφορολόγηση τῶν παραγωγικῶν κοινωνικῶν τάξεων ποὺ παρατηροῦνται σήμερα, ἔχουν δοκιμασθῆ καὶ κατὰ τὸ παρελθόν.

Ὁ Χρ. Μπαλόγλου ἐμελέτησε συστηματικῶς τὶς οἰκονομικὲς ἀπόψεις τοῦ Πολυΐστορος, ὅταν ἀπὸ τὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ '80 μετέβη στὴν Γερμανία προκειμένου νὰ ὁλοκληρώσῃ τὶς μεταπτυχιακές του σπουδὲς καὶ τὴν διατριβή του: G. Gemistos-Plethon: oekonomisches Denken in der spaetbyzantinischen Geistwelt (1998). Ἔκτοτε, οἱ περισπούδαστες μελέτες του εἶναι συνεχεῖς καὶ πολυβραβευμένες, ὅπως τὰ βιβλία Πληθώνεια Οἰκονομικὰ Μελετήματα(ἐκδ.Ἐλεύθερη Σκέψις, 2001) καὶ Περὶ τῶν Πελοποννησιακῶν Πραγμάτων (ἐκδ. Ἐλεύθερη Σκέψις, 2002). Ἐπίσης πλῆθος ἄρθρων σὲ Συνέδρια καὶ Περιοδικά, Βιβλιοκρισίες κ.ἄ. Ἡ πιὸ ἠχηρὴ ἀναγνώρισή του ὅμως ἦλθε ἀπ' τὸ ἐξωτερικό, συγκεκριμένα ἀπ' τοὺς καθηγητὲς W. Blum καὶ W. Seitter, οἱ ὁποῖοι σχολιάζοντας τὴν παρουσία του στὸ Διεθνὲς Συνέδριο τοῦ Μυστρᾶ (2002), ἀπεφάνθησαν ὅτι: "ὁποιοσδήποτε, ὁ ὁποῖος στὸ μέλλον γράψει περὶ Πλήθωνος, δὲν μπορεῖ νὰ ἀγνοήσῃ τὸν Μπαλόγλου. Δίπλα στὰ ὀνόματα τῶν Masai, Woodhouse καὶ Blum ἀνήκει στοὺς ἱκανοὺς γνῶστες".

Η ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ

Τὸ προσεχὲς Σάββατο 12 Ὀκτωβρίου, στὶς 8.00μ.μ., ὁ Κωνσταντῖνος Σταυρόπουλος θὰ παραθέσῃ διάλεξη στὸ Φ.Ε. "Ἀθηνᾶ Ἐργάνη" (Ἀκαδημείας 88, 2ος Ὄροφος, αἴθουσα "Ὀρφεύς") μὲ θέμα:

Χρεοκρατία-Κλεπτοκρατία

Ἐπειδὴ "ἀρχὴ σοφίας ὀνομάτων ἐπίσκεψις" χρήσιμο εἶναι, εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς, νὰ ἐπεξηγήσουμε τοὺς ἀνωτέρω ὅρους· χρεοκρατία ὀνομάζουμε τὴν διαδικασία μεταφορᾶς κεφαλαίων ἀπ' τὶς ὑπανάπτυκτες καὶ ἀναπτυσσόμενες χῶρες πρὸς τὰ χρηματο-πιστωτικὰ ἱδρύματα τῶν ἰμπεριαλιστικῶν χωρῶν, ἐνῷ κλεπτοκρατία τὸ πολιτικὸ σύστημα ποὺ ἐξασφαλίζει τὴν ἀνωτέρω ἐκροή. Στὸ εὔλογο ἐρώτημα, πῶς ἐπιτυγχάνεται ἡ διαδικασία αὐτὴ ἄνευ τριβῶν, δηλαδὴ τῆς λαϊκῆς κατακραυγῆς, ἡ ἀπάντηση εἶναι μία: μέσῳ τῶν Μέσων Μαζικῆς Ἐνημέρωσης ἢ Ἀποβλάκωσης καὶ τῆς ἐργατικῆς ἀριστοκρατίας (ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ) ποὺ ἀναλαμβάνουν ἐργολαβικῶς τὴν ἀντικειμενικοποίηση τοῦ μηχανισμοῦ ἐκροῆς, τὸ γνωστό: "ἀφοῦ τὰ δανεισθήκαμε, θὰ τὰ ἀποπληρώσουμε" ἢ στὴν πιὸ χυδαία (παγκάλειο) μορφή του: "μαζὺ τὰ φάγαμε".

Πολὺ σημαντικὸ γιὰ τὴν κατανόηση τῶν ἀνωτέρω εἶναι ἡ προβολὴ καὶ παρακολούθηση τοῦ φὶλμ Debtocracy τῶν Κατερίνας Κιτίδη καὶ Ἄρη Χατζηστεφάνου (γνωστὸς ἀπ' τὸ ἐπιτυχημένο InfoWar ποὺ κατήργησε ἐν μιᾷ νυκτὶ ὁ Γ. Ἀλαφοῦζος), ὅπου παρουσιάζεται μία ἀνάλογη ἐμπειρία ὑπερχρεωμένης χώρας, αὐτὴ τοῦ Ἰσημερινοῦ· ὁ Πρόεδρος τῆς χώρας αὐτῆς, ὁ Ραφαὲλ Κορέα, κατάφερε ἐντὸς μικροῦ χρονικοῦ διαστήματος, νὰ ἐπαναδιαπραγματευθῇ τὸ ὑποτιθέμενο χρέος, δεχόμενος νὰ ἀποπληρώσῃ μόνο τὸ 30% τοῦ συνολικοῦ ποσοῦ. Αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ μοναδικὸς δρόμος ἀπεμπλοκῆς τῆς χώρας μας ἀπ' τὸ διεθνὲς τοκογλυφικὸ σύστημα:στάση πληρωμῶν πρὸς τὸ ἐξωτερικό, ἐθνικοποίηση τοῦ τραπεζικοῦ συστήματος καὶ ἔξοδος ἀπ' τὸ εὐρώ. Μόνο ποὺ τὴν ἀπεμπλοκὴ αὐτὴ δὲν μποροῦν νὰ τὴν ἐπιτύχουν οἱ νεο-δωσίλογοι κυβερνῶντες, ἀλλὰ μία γνήσια καὶ αὐθεντικὴ ἔκφραση τῶν κυβερνωμένων ποὺ ἀρνοῦνται νὰ κυβερνηθοῦν. Τὰ γεγονότα τῆς 28ης Ὀκτωβρίου καὶ ὁ αὐθεντικὸς ἑορτασμός της ἀποδεικνύουν τῶν λόγων τὸ ἀληθές.

Στὴν παρουσίασή μας αὐτὴ θὰ παρουσιάσουμε καὶ θὰ ἐπεξεργασθοῦμε, μὲ τὴν βοήθεια ἐπιλεγμένης βιβλιογραφίας, τοὺς βασικοὺς ὅρους τῆς κρίσης. Κατ' ἀρχάς, πῶς φθάσαμε ἔως ἐδῶ καὶ πῶς ἡ "ἰσχυρὴ Ἑλλὰς" τοῦ Κ. Σημίτη κατήντησε ὁ σημερινὸς πτωχὸς συγγενὴς τοῦ ΓΑΠ. Ἐπίσης, ποιὸς εἶναι ὁ λόγος ὑπάρξεως τοῦ IMF καὶ τοῦ καταρρέοντος χρηματο-πιστωτικοῦ συστήματος ἐν γένει, τί εἶναι τὰ περιώνυμα CDS καὶ οἱ οἶκοι ἀξιολόγησης καὶ πῶς ἐκβιάζουν κυβερνήσεις καὶ λαοὺς μέσῳ τῆς λεγομένης ἀσύμμετρης πληροφόρησης, πῶς δημιουργεῖται ὁ μηχανισμὸς τῆς χρέωσης καὶ ποιὸν ἐξυπηρετεῖ, τί προβλέπουν οἱ δανειακὲς συμβάσεις μεταξὺ ἑλληνικοῦ κράτους καὶ Τρόικα καὶ γιατί ὑπεγράφησαν μὲ βάση τὸ ἀγγλικό -καὶ ὄχι τὸ ἑλληνικό- δίκαιο. Τί εἶπαν οἱ μεγάλοι φιλόσοφοι (Πλάτων, Ἀριστοτέλης, Πλήθων) γιὰ τὸν παρασιτισμό, τὴν κρίση καὶ τὸ νόμισμα. Ἐν τέλει, γιατί ἡ παρούσα κρίση ὁδηγεῖ στὴν ἐλεγχόμενη ἢ ἀνεξέλεγκτη (τὸ πιὸ πιθανό) χρεωκοπία καὶ πῶς δὲν θὰ διαρραγῇ ὁ λεγόμενος κοινωνικὸς ἱστός.

Ἐνδεικτικὴ Βιβλιογραφία

1. ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ Γ., Κρίσης Λεξιλόγιο, ἐκδ. Ποταμός, 2011.

2. ΚΑΣΙΜΑΤΗ Γ., Οἱ παράνομες συμβάσεις δανεισμοῦ τῆς Ἑλλάδας, ἐκδ. Λιβάνη, 2011.

3. ΚΙΤΙΔΗ Κ.-ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ Ἄρ., Debtocracy, ἐκδ. Λιβάνη, 2011.

4. ΛΥΓΕΡΟΥ Στ., Ἀπὸ τὴν Κλεπτοκρατία στὴν Χρεωκοπία, ἐκδ. Πατάκη, 2011.

5. ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ Ν., Εἶναι ὁ καπιταλισμὸς ἠλίθιε, ἐκδ. Λιβάνη, 2011.

6. ΡΟΥΜΠΙΝΙ Ν.-ΜΙΜ Στ., Ἡ οἰκονομία τῆς κρίσης, μτφρ. Τ. Σπερελάκη, ἐκδ. Πατάκη, 2010.